Gutuna

Gutuna

                                                                                                 Zornotzako musikari gazteen taldea
                                                                                                                              Urritxe institutua
                                                                                                                         Amorebieta-Etxano
                                                                                                  Zornotza, 2013ko martxoaren 14a

Zuzendari jauna:
Eskutitz honen bidez adierazi nahi dizut  egun hauetan Zornotzako musikari gazteen taldeak daukan arazoa kezkagarria.

Badira jadanik pare bat hilabete Zornotzako gazte musikari batzuk batu egin ginela musika talde bat osatzeko, horretarako lokal bat aurkitu genuen bertan jo eta abestiak ensaiatzeko, baina beldur handia ematen digu gure musika tresnak bertan uztea, han seguritate gutxi dagoelako eta musika tresnak oso baliogarriak eta diru asko balio dutelako. Gainera musika tresnak etxera eraman eta ekarri ezin ditugunez kasu askotan, asko pisatzen dutelako edo lekurik ez daukagulako leku segururen bat behar dugu haientzako. 

Hau dela eta zera eskatu nahi dizugu: gure musika tresnentzat gela edo txoko segururen bat uztea Zelaieta zentroan, gutxienez guk beste leku seguruagoren bat aurkitu arte. Adibidez, jakin izan dugunez badago Zelaieta zentroan  garbitzaileentzako erreserbatuta dagoen gela bat baina beraiek erabiltzen ez dutena eta beraz hutsik dagoena. Guri oso ondo etorriko zitzaigun gela hori edo antzerako bat. Gainera, berez ez dugu leku asko okupatuko, instrumentuak gordetzeko bakarrik delako eta ez bertan ensaiatzeko .

Besterik gabe eta zure erantzunaren zain, eskerrik asko eta hurrengora arte,
                                        
                                                     Zornotzako musikari gazteen taldea

gazteria eta drogak

Gazteria eta drogak

Betidanik, norbaiti drogei buruz hitz egiten entzuten diogunean burura etortzen zaigun lehenengo irudia gazteak dira, jende gaztea drogetan sartuta dagoena eta beraien etorkizuna suntsitu egin dutenak. Egia da gehienetan arazo horietan sartuta daudenak gazteak direla, alde batetik txikitatik dena izan duten ume mimatuak eta bestetik inoiz ezer izan ez eta ahal izan duten moduan bizirik iraun dutenak, eta edozein iskinetan txerrikeriak sartzen dabiltzanak. Baina nire ikuspuntutik hori guzti hori gutxienengo kasuetan baino ez da gertatzen eta larritasun maila desberdinetatik larri-larriena baino ez da, horietaz gain bestean hainbat droga kasu ikusi ahal baitira hain larriak ez direnak, adibidez noiz behinka porro bat erretzen duen gazte batena edo kasu guztietatik ohikoena, asteburu edo jai egunetan mozkortzen diren gazteena, ez dago ahaztu beharrik eta alkohola droga ere badela nahiz eta gero eta jende gutxiagok horrela kontsideratu.

Lehenik eta behin esan beharra daukat gaur egun drogei buruz ematen den informazio guztiari esker gero eta drogen kasu larri gutxiago daudela, Euskal Herri mailan gutxienez; hala ere, beti dago gazteen artean gauza berriak probatzeko eta esperimentatzeko tentazio hori eta esan beharrik ere ez gazte koadrila batean erretzen edo drogetan sartzen lehena izateak ematen duen garrantzia, gazte hori izaten delako gero koadrilako liderra edo burua; gainera koadrila horien kasuan lagun bat drogetan hasten bada, normalena gero besteak berari jarraitzen diote eta horrela denak jausten dira.

Hala ere, lehen esan dudan moduan eskoletan eta telebistan ematen duten informazio eta laguntzari esker gero eta arraroagoa da drogadikzioan jaustea, adibidez kokaina, estasia eta anfetaminan. Baina beste alde batetik esan beharra dago, bai kontsumitzen direla hain gogorrak ez diren beste droga batzuk, marihuanaren kasua adibidez. Gero eta ohikoagoa da jendea, gero eta gazteagoa, porro bat erretzen kalean, baina gazteen defentsarako esan beharra daukat gehiago hasi dela 40 urtetik gorako  kontsumoa gazteengan baino, eta aldi berean gero eta gehiago dira alkohola edan beharrean porroak erretzen dituztenak, gehien bat merkeagoa irteten delako “moratua” jartzea mozkor jartzea baino.

Gainera askok esaten dute marihuana luzetara txarra dela adimenerako, baina beste asko ados daude ez dela esaten duten bezain txarra, propietate medizinalez gain, erlaxatzeko modurik onena da jende askorentzat. Honen adibide oso ona, nire ustez, gaur egungo Euskal Herriko biztanleena da: azkeneko urteetan Europa mailan marihuana gehienen kontsumitzen duen herrialdea biztanleko Euskal Herria da, eta aldi berean profesional gehien, hoberen prestatutako eta ikasketa maila altuena duen herrialdeetariko bat da Alemaniarengandik oso hurbil kokatuz, kasu batzuetan Alemania gaindituz.

Azkenik eta laburbilduz, nire ustez egia da oraindik gazte asko daudela drogekin arazoak dituztenak nahiz eta gero eta gutxiago izan, baina kontrolatzen jakinez gero ez dut uste noiz behinka, bai gazteei bai nagusiei, marihuana pixka bat erretzeak txarto egingo duenik.

murrizketak irakaskuntzan

Murrizketak irakaskuntzan

Nolakoa izango litzateke gure etorkizuna murrizketek aurrera jarraitzen baldin badute irakaskuntza zapalduz? Krisi honen ondorioz murrizketa ugari egiten ari dira gizarteko arlo orotan baina zenbait arlo, hala nola, osasun eta irakaskuntza, uki ezinak izan baheko lirateke, hauen ikaragarrizko garrantzia dela eta. Gizarte baten etorkizuna eta bere garapena honen heziketaren esku baitago. Irakaskuntzarik gabeko gizartea, ezjakina dena, engainatzeko oso erreza da, eta horrek manipulatzeko erraztasun handiagoa ematen du etorkizuneko arazoak erakarriz.

Murrizketek izaten ari diren ondorioen  adibide oso garbi bat gaur egun eskola publikoetako edozein geletan argi eta garbi ikusi dezakegu, hauek direla eta gero eta material txarragoak eta, berriak erosi ezin direnez, zaharragoak izateaz gain, adibidez gimnasiako materiala edo klaseetako liburu, ordenagailu edo hiztegiak, klase bakoitzeko gero eta ikasle gehiago daudenez irakasleei oso zaila egiten zaie klasea aurrera eramatea, eta kopuru handi horren erruz irakasleak ezin die ikasle bakoitzari banan-banan dudak argitu, maila desberdina dutenei materia horretan pixka bat gehiago lagundu edo laguntza gehiago eman orokorrean, krisia iritzi baino lehen ematen zen moduan. Horrez gain, ikasle asko dauden klaseetan, askoz errazagoa beraien partetik aditasuna galtzea, eta momentu batetik bestera iskanbila edo zarata itzela sortzea klase barruan; horrek andereño edo maisuei estresa eragin eta erabaki drastikoagoak hartzera eramaten die, gehienetan ikasleen kalterako.

Horren guztiaren ondorioz, nahita nahiez, irakaskuntza maila jaitsi egiten da eta ikasleek ikasteko zailtasunak eta beraien emaitzak jaistea eragiten du, eta horri konponbide bat emateko aukera onena eta kasu askotan bakarra klase partikularretara joatea da, gelan emandakoa ondo ulertu ahal izateko; baina zein da honen arazoa? Arazoa klase partikularrak ordaindu egin behar direla da, eta esan beharra dago ez direla ez merkeak, hobe esanda, ia gehienak nahiko garestiagoak dira eta urtero igotzen dute prezioa, eta horrela jarraituz gero klase partikular horiek jende dirudunak bakarrik ordaindu ahalko ditu eta gainontzeko guztiak oso azkarrak izan ezean ezingo dituzte ikasketak behar diren moduan aurrera eraman.

Honi guzti honi gehitu behar zaio ere matrikulen prezioak, hauek ere gero eta garestiagoak direlako, gehienbat unibertsitateen kasuan. Gero eta gehiago dira unibertsitatera joan ezin diren gazteak, matrikulak oso garestiak direlako eta gero eta beka gutxiago eskaintzen direlako. Eta noski, zer gertatuko da gazte horiek guztiak unibertsitatera joan ezin badira? Ezingo direla ondo prestatu. Eta zer gertatuko da ez badaude ondo prestatutako gazterik? Bizi diren herrialde hori ezin esango dela behar den moduan garatu, eta beste herrialdeekiko atzerapen izugarria izango duela gero. Gainera krisi garaian ikasten ari diren gazteak ikasketen maila dela eta ez dira ondo prestatuta egongo eta krisia amaitzean lanik gabe eta marjinatuta biziko dira beste generazioekiko, beste herrialde askotan jadanik gertatu den moduan.

Honekin guztiarekin esan nahi dudana zera da, nahiz eta ulertu krisiagatik beharrezkoa dela murrizketak egitea, irakaskuntzan, osasunarekin batera, murrizketen aldetik ukitu behar den azkeneko gauza dela nire ikuspuntutik, eta murrizketaren bat egitekotan behar- beharrezkoa bakarrik, irakaskuntza gizartearen guztiz oinarrizkoa den zerbait delako eta ez zait inondik inora bat ere normala iruditzen alde horretatik murriztea, hain oinarrizkoak ez diren beste gauza batzuk ukitu ere egiten ez diren bitartean, gure eskubidea baita irakaskuntza publiko on bat izatea, krisia egon ala ez.

zotina

Zotina

 

Zotina zer den ba ote dakigu? Sabelaldea bular-barrunbetik bereizten duen muskuluz eta zurdaz osatutako mintzaren (DIAFRAGMA izenekoaren, alegia) bat-bateko eta nahigabeko uzkurdura espasmodikoa da.

Une horretan sabelaldea gogor eta zurrun geratzen da, barrurantz sartua, eta diafragmaren uzkurdurak une batez arnasketa eten egiten du, arnasbotatzean oso hots berezia sortuz.

Zotinaren zentzu nerbiosoa (garuneko erraboilean kokatua) edo diafragma inerbatzen duten nerbio frenikoak narritatzen edo estimulatzen direnean sortzen da zotina. Baina zotina eragiten duten arrazoiak askotarikoak dira: normalean urdailaren gehiegizko irritazio baten ondoren agertzen da, adibidez: jatordu pisutsu bat egin ondoren, edo azkarregi jateagatik, behar ez bezala murtxikatzeagatik ager daiteke. Edo liseriketa atzeratzen delako, hala nola, hotza, nerbioen eragina...

Baina beste zenbait kasutan beste egoera larri eta grabeagoen adierazgarri izan daiteke. Horregatik, minutu batzuen ostean desagertzen ez bada, eta zer esanik ez egunak eta aste osoak iraun ditzaketen eraso eta atakeak gertatzen direnean, egoera okerragotu daiteke, bizitza arriskuan jartzeraino.

Umeetan, batez ere bularreko haurretan, iraunkorragoa izan daiteke; normalean gorputza hoztu egin delako izaten da, hesteetako gasen presioagatik edo liseri-aparatuko asaldura edo nahaste arinengatik, eta gurasoen kezka eta estutasun-iturri izaten da. Zorionez, ez du gehienetan larritasun handirik izaten.

Baina zer egin zotina geratzeko?

Sistemarik onena ura edatea da, tragoxka txikitan, poliki-poliki, arnastu gabe eta sudurra itxiz. Honi esker diafragma atsedenean dago, eta ura eta airea zertxobait eusten du.

Arnasa hartzeari uzteak, soilik, askotan zotina desagerrarazi egingo du. Hori errazteko bide asko daude: arnastu gabe kontatzea (hogeitamarreraino, adibidez), edo esaldi berbera, ozenki eta presaka errepikatzea. Denboraldi batean ahoa irekita ere ibil daiteke.

Ume bat baldin bada, urdailaren gainean jarritako mantaren batek (ur berotan bustitako eta ondoren ongi xukatutako oihal bat nahikoa da) arazoa konpon dezake. Umea oso txikia bada, jarreraz alda daiteke, eta urdailaren gain masaje-moduan presio arin bat egin diezaiokegu. Bularreko haurretan, kasurik gehienetan, zotina umea ongi lehortu gabe edo bustita uzteagatik gertatzen da. Kasu hauetan, oso erraz konpontzen da oihal lehor eta berotan estaltzen badugu.

Pertsona bero mantentzea, onuragarria da zotin-kasu guztietan.

Ondoren beste truku batzuk aipatuko ditut ohitura eta usadioen araberakoak, gure egunetaraino iritsi diren prozedurak hain zuzen ere. Batzuk besteak baino arrakasta handiagoa lortuko dute, baina kalterik sortuko ez dutenez, bere horretantxe aipatuko ditut.

Belarri-girgilak, uraren edo listuaren bidez, zertxobait hoztea, ez da beharrezkoa tenperatura asko jaistea; belarriak bustitzea soilik nahikoa baita.
Ozpinetan bustitako azukre koskor bat miazkatu, edota azukrez gozatutako ozpin-goilarekada eder bat hartzea. Beste sistema batek dioenez, azukre-hautsen goilarekada bat irentsi behar da, batere urik gabe; eguzkiari begira egotea, horrela usina edo doministikua eragiteko; belarriak estaltzea; bizpahiru gatz-ale irenstea, etab.

Ezin utziko genuke aipatu gabe, zotinka dagoen pertsona "beldurtu" edo ustekabean harrapatzea proposatzen duen sistema ezaguna.

Beraz, honekin guztiarekin ikus dezakegu zotina garrantzi txikiko gertaera dela berehala amaitzen dena, baina aldi berean oso desatsegina eta inoren gustokoa, hala ere informazio honi esker zotina daukazun hurrengo batean hobeto aurre egin ahalko diozu.